Klara heeft autisme en ADHD. Dit beperkt haar in haar productiviteit. Klara legt in dit interview uit wat autisme en ADHD voor haar precies inhouden, en ze deelt haar tips om productief te zijn met autisme en ADHD.

Wat als productiviteit niet vanzelfsprekend is

Ik schrijf over productief zijn wanneer alles relatief goed met je gaat, vanuit een soort 0-situatie. Maar wat als je niet in zo’n situatie zit? Wat als productiviteit niet vanzelfsprekend is voor jou? Als je bijvoorbeeld een fysieke of mentale beperking hebt die een obstakel vormt voor productiviteit? Ik interview vandaag Klara, die autisme en ADHD heeft en voor wie productiviteit dus inderdaad niet vanzelfsprekend is.

Eerder in deze serie interviewde ik ook al Esther die een dysthyme stoornis heeft.

Is voor jou productiviteit ook niet vanzelfsprekend, om wat voor reden dan ook? En wil je graag anderen helpen door jouw verhaal te delen op Streets Ahead? Lees hier de oproep en stuur je verhaal in!

Klara’s echte naam is in dit interview gefingeerd omdat ze graag anoniem wil blijven.

Over autisme en ADHD

Autisme is een aangeboren beperking die je hele leven blijft en niet beïnvloed kan worden door opvoeding of iets anders. Bij mensen met autisme werkt de informatieverwerking in de hersenen anders. Dit uit zich bij iedereen op een andere manier en is vaak niet te zien aan de buitenkant (bron). Klara: “Autisme is bij iedereen anders. Ikzelf ben heel gevoelig voor prikkels (vooral geluiden) en heb het soms moeilijk om met mensen om te gaan. Ik heb ook obsessieve gedachten en handelingen.”

ADHD is ook een aangeboren beperking. Het is een erfelijke afwijking van kleine onderdelen van de hersenen. De beperking zorgt voor aandachtsproblemen (snel afgeleid zijn), impulsiviteit (te snel actie ondernemen of beslissingen maken) en hyperactiviteit (onrustig voelen) (bron). Hier herkent Klara zich goed in: “Door mijn ADHD kan ik me moeilijk concentreren, kan ik niet lang stilzitten en ben ik nogal chaotisch.”

Een paar keer per dag blokkeer ik volledig. Dan kan ik even niets doen omdat ik overprikkeld ben.

Impact op dagelijks leven

Beide beperkingen hebben een grote impact op het dagelijks leven van Klara. “Ik ben heel vaak onrustig, om allerlei redenen. Op een dag zijn er weinig momenten waarop ik volledig kalm ben. Dat is heel vermoeiend en stressvol. Een paar keer per dag blokkeer ik volledig. Dan kan ik even niets doen omdat ik overprikkeld ben. Toch zien mensen mijn ‘beperkingen’ vaak niet. Ze zijn verbaasd als ik zeg dat ik autisme en ADHD heb. Dat komt omdat ik me zoveel mogelijk ‘normaal’ gedraag bij anderen. En ik verzin veel smoesjes. Ik probeer te vermijden dat ik moet uitleggen wat ik denk of voel, want dat maakt me gefrustreerd en droevig. Ook ben ik bang dat mensen me dan niet meer leuk of professioneel gaan vinden.”

Toch ondervindt Klara niet alleen de negatieve kanten van haar beperkingen: “Er zijn gelukkig ook veel voordelen aan autisme en ADHD. Ik ben bijvoorbeeld heel goed in mijn baan! Daarnaast begrijpen mijn man en beste vrienden mij gelukkig wel.”

Eindelijk heb ik iemand gevonden die mij volledig begrijpt en waardevolle tips geeft.

Klara hecht veel waarde aan de hulp die ze krijgt, dat geeft haar veel steun en handvaten voor het omgaan met haar beperkingen. “Sinds mijn veertiende ben ik in therapie (Klara is nu 26, red.). Sinds die tijd ben ik al naar zes hulpverleners geweest (orthopedagogen, psychologen en psychiaters). Maar niemand heeft mij zo goed kunnen helpen als de psychiater naar wie ik nu ga. Deze vrouw is gespecialiseerd is in autisme en ADHD. Eindelijk heb ik iemand gevonden die mij volledig begrijpt en waardevolle tips geeft. We bespreken telkens wat er goed gaat en wat er minder goed gaat. Zo krijg ik praktische oplossingen voor problemen die ik zelf niet opgelost krijg.”

Productief zijn met autisme en ADHD

Je kunt je inmiddels voorstellen dat autisme en ADHD een behoorlijke invloed hebben op de productiviteit van Klara. Dat ondervindt ze zelf ook: “Mijn gebrek aan concentratie is op dit moment mijn grootste probleem. Ik vind het bijvoorbeeld moeilijk om een boek of zelfs langere teksten te lezen. Ik zie ook vaak het bos door de bomen niet. Hoe moet ik beginnen aan al dat werk? Ik probeer allerlei dingen om productiever te zijn, maar ik heb de ultieme oplossing nog niet gevonden.

Ik zie ook vaak het bos door de bomen niet. Hoe moet ik beginnen aan al dat werk?

Door mijn autisme en ADHD ben ik ook veel sneller vermoeid dan anderen. Ik heb dus nood aan meer en langere pauzes. Dat is vaak moeilijk om uit te leggen. Ik ben niet lui, maar heb echt veel rust nodig. Anders loopt er van alles mis.”

Ik ben niet lui, maar heb echt veel rust nodig.

Klara vindt het ook erg fijn dat ze in haar omgeving van haar autisme en ADHD afweten. “Ik heb sinds twee jaar een vaste baan met geweldige collega’s. De meesten weten dat ik autisme en ADHD heb. Ik hou het niet meer voor iedereen geheim, zoals vroeger. Ik heb het geluk dat ze er goed mee omgaan. We kunnen er soms zelfs grapjes over maken.”

Productiviteit met ADHD en autisme: Klara’s tips

Omdat Klara al haar hele leven last heeft van haar beperkingen, vroeg ik haar hoe ze daarmee omgaat wat betreft productiviteit en plannen. Zoals je hierboven al kon lezen heeft ze de ultieme oplossing niet, maar er zijn wel een aantal handigheidjes die het haar wat makkelijker maken. En deze gaat ze met je delen!

Zet je gedachten op papier

“Aangezien er zoveel in mijn hoofd zit en mijn gedachten chaotisch zijn, noteer ik heel veel. Ik ben bang om dingen te vergeten. Wanneer alles op papier staat, weet ik dat ik me geen zorgen meer hoef te maken. Ik doe bijvoorbeeld ‘brain dumps’. Dan schrijf ik alles neer wat er in mijn hoofd zit.

Het maakt niet uit hoe belachelijk of stom je je gedachten vindt. Niemand hoeft ze te lezen. Ik schrijf graag op papier en verscheur het wanneer ik de relevante dingen in mijn agenda heb genoteerd. En als daar taken tussen zitten, voeg ik die toe aan mijn takenlijst.”

Vraag om uitleg en hulp

“Op het werk stel ik veel vragen als ik een taak moet uitvoeren die ik nog nooit gedaan heb. Ik heb heldere instructies nodig. Pas als alles duidelijk is, kan ik ergens aan beginnen. Durf om die uitleg of hulp te vragen.

Als alles duidelijk is, zal je je ook rustiger voelen.

Dat is (vooral op het werk) beter dan iets op een verkeerde manier te doen. Als alles duidelijk is, zal je je ook rustiger voelen. En ook mensen met autisme zou ik aanraden om hulp te zoeken als het te moeilijk is om goed te functioneren in je huidige situatie. Bijvoorbeeld om alleen te wonen of werk te zoeken.”

Zorg voor inzicht in jezelf en leer daarvan

“Ik lees veel over autisme en ADHD om inzicht te krijgen in mezelf. Soms besef ik niet dat mijn gedrag of gedachten slecht voor me zijn. Als ik lees hoe het anders kan, ontdek ik welk gedrag of welke gedachten beter zouden werken. Ik zie bijvoorbeeld niet altijd hoe perfectionistisch ik ben. Voor mij is dat normaal. Maar soms ontdek ik dat de aanpak van andere mensen efficiënter blijkt te zijn. Ik leer dus veel uit boeken, uitleg van collega’s, door collega’s te observeren en natuurlijk ook uit eigen ervaringen.”

Doe aan mindfulness en meditatie

“Ik probeer aan mindfulness en meditatie te doen. Dat is niet meteen eenvoudig, maar het is de moeite waard om door te zetten en te blijven oefenen.”

Motiveer jezelf door aan het eindresultaat te denken

Ik kan me voorstellen dat in Klara’s geval soms lastig is om jezelf te motiveren om aan de slag te gaan. Maar volgens mij heeft Klara daar geen grote moeite mee: “Ik maak me graag nuttig. Als ik dat niet doe, voel ik me lui en nutteloos.” Toch heeft ze wel een tip om meer motivatie te krijgen: “Ik bedenk hoe ik me zal voelen als ik een bepaalde taak afgewerkt heb. Dan kijk ik uit naar het resultaat.”

Vergelijk jezelf niet met anderen

Wat je nóóit moet doen volgens Klara is jezelf vergelijken met anderen. “Dat geldt natuurlijk ook voor wie geen ‘beperking’ heeft. Iedereen is anders. Niet iedereen krijgt op een dag evenveel gedaan. Je kan alleen maar je best doen. Dan mag je trots zijn op jezelf.”

Zorg voor routine en structuur

Wat mensen met autisme en ADHD kan helpen volgens Klara, is zorgen voor routine en structuur. “Probeer structuur te brengen in je leven. Zoek een routine die bij jou past. Dat is niet alleen effectief voor mensen met autisme en/of ADHD, maar ook voor anderen. Veel productieve mensen hebben een routine.”

Doe wat jij nodig hebt

Herken jij jezelf in het verhaal van Klara? Dan is dit de nummer 1 tip die ze met je wilt delen: Doe wat jij nodig hebt. “Bijvoorbeeld je afzonderen. Als het moet, dan moet het. Het maakt niet uit wat anderen ervan denken. Al is het op je buik gaan liggen op de grond om iets te schrijven. Als dat voor jou werkt, moet je dat gewoon doen.”

Als iets voor jou werkt, moet je het gewoon doen.

Werk ook aan waar er voor jou winst te behalen valt: “Heb je last van uitstelgedrag? Probeer er dan aan te werken. Het geeft een fantastisch gevoel om je uitstelgedrag te overwinnen. Dat lukt misschien niet elke dag. Maar elke goede stap is een overwinning. Heb je toch nog veel problemen met dagelijks functioneren? Zoek dan hulp. Dat hoeft geen psycholoog of psychiater te zijn. Je kan bijvoorbeeld ook een coach om hulp vragen. Of iemand die ervaring heeft met mensen met ADHD. En wees niet bang voor medicatie. Als die echt nodig is en voor jou werkt, moet je die gewoon nemen. Je hoeft je er niet voor te schamen.”

ADHD en autisme: voor iedereen anders

Klara’s tips kunnen je verder op weg helpen bij het omgaan met autisme en ADHD in je dagelijks leven, wat betreft organiseren en productiviteit. Maar het is ook goed mogelijk dat autisme en/of ADHD zich bij jou op een hele andere manier uiten.

Maak nooit veronderstellingen, maar stel vragen.

“Ik wil graag benadrukken dat autisme en ADHD voor iedereen anders zijn. Niet iedereen heeft dezelfde kenmerken als ik of als personages in films. Je mag nooit denken dat je iemand kent omdat je weet wat autisme of ADHD is. Ik vind het bijvoorbeeld moeilijk om dingen te doen die ik niet voorzien heb. Verrassingen zijn dus niets voor mij. Maar anderen hebben daar juist geen problemen mee. Maak nooit veronderstellingen, maar stel vragen. Dat is voor iedereen het best.”

Ik wil Klara ontzettend bedanken voor het delen van haar verhaal en vele tips. Ik hoop dat jij, als je ook autisme en/of ADHD hebt, of als je jezelf misschien gewoon een beetje herkent in waar Klara tegenaan loopt, iets hebt aan de tips. Mocht je nog vragen hebben voor Klara, dan kun je ze hieronder achterlaten in de reacties of in een bericht naar mij via de contactpagina, dan zal ik zorgen dat ze bij haar terechtkomen en wellicht kan Klara hierop reageren!

Herken jij je in het verhaal van Klara? Ga je een van de tips gebruiken?

Is voor jou productiviteit ook niet vanzelfsprekend, om wat voor reden dan ook? En wil je graag anderen helpen door jouw verhaal te delen op Streets Ahead? Lees hier de oproep en stuur je verhaal in!

Klara’s echte naam is in dit interview gefingeerd omdat ze graag anoniem wil blijven.